Filmreview Silver Linings Playbook

Silver Linings Playbook is een Amerikaanse romantische tragikomedie/drama onder regie van David O. Russell. Hij bewerkte het gelijknamige boek van Matthew Quick hiervoor zelf tot een filmscenario.
Patrizio ‘Pat’ Solitano Jr. (gespeeld door Bradley Cooper) heeft na een mentale inzinking alles verloren. Zijn huis, zijn vrouw Nikki (gespeeld door Brea Bee) en zijn baan als docent. Pat betrapte een klein jaar eerder, op een dag waarop hij vroeger thuiskwam van zijn werk, zijn vrouw Nikki in de douche met een andere man, die hij vervolgens mishandelde. Na 8 maanden in een psychiatrische instelling gezeten te hebben, trekt hij in bij zijn ouders en woont hij weer bij zijn moeder Dolores (gespeeld door Jacki Weaver) en zijn vader Patrizio ‘Pat’ Solitano Sr. (gespeeld door Robert De Niro).
Zijn dwangneurotische vader is een voormalige hooligan met stadionverbod, is ontslagen en verdient zijn geld nu als illegale bookmaker voor footballwedstrijden van rugbyteam de Philadelphia Eagles uit Pennsylvania. Hij is zwaar bijgelovig en vraagt zijn zoon voortdurend om te voldoen aan dwangmatige handelingen die in zijn ogen invloed hebben op de uitslagen van de wedstrijden, zoals het steeds op een bepaalde plaats op de bank naar de televisie kijken. Dit komt Pat vaak slecht uit, want hij heeft zichzelf ten doel gesteld om Nikki terug te krijgen. Pat zit vastgeketend aan een ideaalbeeld van het verleden met zijn vrouw Nikki dat er nooit was, en er misschien ook nooit zal zijn. Hiervoor gaat hij werken aan zijn fitheid en alle boeken lezen die zij als lerares Engels als syllabus aanbiedt aan haar leerlingen. Nikki heeft niettemin een contactverbod tegen hem aangevraagd en gekregen. Desondanks is Pat ervan overtuigd dat hij zijn leven weer op de rails kan krijgen en zich met haar kan verzoenen, als hij maar zijn best doet en positief blijft. Zijn weigering om zijn medicijnen in te nemen werkt hem echter tegen, en incidenten vermijden blijkt moeilijk. Bovendien raakt hij telkens volledig van zijn stuk wanneer dat hij het liedje ‘My Cherie Amour’ van Stevie Wonder hoort, omdat dit speelde tijdens zijn trouwerij met Nikki en ook opstond toen hij haar in de douche met een andere man betrapte. Zijn obsessie met het lied is zo groot, dat hij zich in stressvolle situaties zelfs inbeeldt dat hij het nummer hoort, ook al speelt het niet echt. Pat praat zonder filter, zoals hij het noemt. Hij zegt wat hij denkt, zonder zich daarbij te bekommeren om anderen.
Al komt dit waarschijnlijk mede door de manische status van zijn bipolaire stoornis. Een bipolaire stoornis is een stoornis die wordt gekenmerkt door wisselende stemmingen, dan weer manisch of hypomaan, dan weer depressief. Maar dit weet Pat er niet van te weerhouden om vooral vooruit te denken. Pat is vastberaden om zijn leven weer op de rails te krijgen door positief te blijven en zijn vrouw terug te winnen. Met de boodschap Excelsior, wat in het Latijn steeds hoger betekent, probeert hij overal het positieve van in te zien. Aangezien hij die bipolaire stoornis heeft, weet hij niet altijd even goed hoe hij met mensen moet omgaan en dat leidt tot veel droevige maar ook grappige scènes. Het enige wat zijn ouders voor hem willen, is dat Pat weer met beide benen op de grond komt te staan en dat hij hun voorliefde voor de Philadelphia Eagles deelt. De uit India afkomstige arts van Pat, Dr. Cliff Patel (gespeeld door Anupam Kher), wijst hem erop dat hij verplicht naar therapie moet blijven komen, goed zijn medicijnen in dient te nemen en incidenten moet vermijden. Anders loopt hij het risico weer opgenomen te worden. Pat leert met vallen en opstaan zijn ziekte te accepteren. De medicatie die hij heeft gekregen, weigert hij aanvankelijk telkens in te nemen. Pas na een escalatie groeit langzaam het besef dat hij zijn ziekte niet kan negeren en een manier moet vinden om ermee om te gaan.
Daarnaast is er Danny McDaniels (gespeeld door Chris Tucker), een vriend van Pat die telkens uit de psychiatrische inrichting probeert te komen en daarnaast geobsedeerd is door zijn haar.

Titelverklaring
De titel van Silver Linings Playbook is afgeleid van het Engelse spreekwoord ‘Every cloud has a silver lining’. Dat wil zoveel zeggen als ‘elke vervelende situatie heeft een positieve kant’. Aan het begin van de film komt Pat net uit een therapie waarin hij een methodische aanpak (een playbook) heeft geleerd om zich te concentreren op positieve zaken (silver linings), wat hij vervolgens probeert toe te passen om zijn leven te verbeteren.

Tijdens een etentje bij zijn vriend Ronnie (gespeeld door John Ortiz) en diens vrouw Veronica Maxwell (gespeeld door Julia Stiles), die ook contact hebben met Nikki, ontmoet Pat de jongere zus van Veronica, Tiffany Maxwell (gespeeld door Jennifer Lawrence).
Tiffany is een meisje met haar eigen problemen en verleden, ze is onlangs weduwe geworden doordat haar man Tommy omgekomen is toen hij iets voor haar ging halen, en ze zit sindsdien op vergelijkbare wijze als Pat in de knoop met zichzelf. Door hun kennis van medicijnen uit te wisselen klikt het meteen tussen hen. Een andere overeenkomst is dat ze allebei hun trouwringen nog om hebben. Tiffany probeert vervolgens direct een band met hem te forceren op de enige manier die ze kent: door hem onpersoonlijke seks aan te bieden. Pat weigert geschokt en vertelt haar over zijn plannen om Nikki terug te krijgen. Daarna gaat hij weg en probeert hij Tiffany verder te vermijden, omdat Pat denkt dat ze nog gekker is dan hij. Zij weet hem alleen elke keer dat hij gaat joggen ‘toevallig’ tegen het lijf te lopen en blijft hem achtervolgen. Later blijkt de moeder van Pat, Dolores, aan Tiffany doorgegeven te hebben waar en wanneer hij gaat joggen. Na aandringen spreekt hij uiteindelijk met haar af om samen ergens te gaan eten. Vriendschappelijk, niet als afspraakje. Pat zegt dan dat hij graag opnieuw in contact zou komen met zijn vrouw, om dingen uit te leggen in een brief. Tiffany vertelt hem dat ze ondanks zijn contactverbod wel een brief van hem aan Nikki wil geven. Daarvoor vraagt ze nadat Pat de brief voor Nikki geschreven heeft wel een wederdienst, namelijk dat hij samen met haar meedoet aan een danscompetitie voor paren en daar tot die tijd serieus samen met haar voor oefent. Die afspraak heeft vergaande gevolgen en gooit het leven van Pat overhoop.
Wanneer Pat thuiskomt, vertelt zijn broer Jake Solitano (gespeeld door Shea Whigham) met perverse trots hoe goed zijn leven is vergeleken met het leven van Pat.

Pat Sr. heeft intussen bijna al zijn geld verloren met het wedden op footballwedstrijden van de Philadelphia Eagles, maar hij krijgt een kans om het terug te winnen in een weddenschap met Randy (gespeeld door Paul Herman). Als de Philadelphia Eagles hun laatste competitiewedstrijd winnen van de Dallas Cowboys én Pat en Tiffany scoren minstens een 5.0 uit 10 bij de danscompetitie, dan wint Pat Solitano Sr. al zijn geld dubbel terug. Gebeurt dat niet, dan is hij ook zijn laatste geld kwijt aan Randy. Pat Sr. gaat de weddenschap zonder twijfel aan, maar Pat Jr. weigert hier verantwoordelijkheid voor te nemen. Hij trekt zich daarom terug uit de danswedstrijd. Tiffany en zijn ouders halen hem over om toch mee te doen, door hem toe te zeggen dat Nikki als toeschouwer naar de zaal zal komen, ook al weten ze dat helemaal niet. Pat heeft ze door. Eerder gaf Tiffany namelijk een brief aan hem die van Nikki zou zijn, maar Pat kwam er achter dat Tiffany die zelf had geschreven. Het woordgebruik in de tekst kwam namelijk opvallend overeen met een aantal uitdrukkingen die Tiffany zelf gebruikt als ze praat (‘if it’s me reading the signs’). Toch gaat hij met haar naar de danswedstrijd.

Tot verrassing van zowel Pat als Tiffany duikt Nikki wel degelijk op bij de danswedstrijd, aan de arm van Tiffany’s zus Veronica. Tiffany zet het gefrustreerd op een drinken aan de bar en staat op het punt zichzelf weer mee naar huis te laten nemen door een wildvreemde man, wanneer Pat haar vindt en meeneemt naar de dansvloer. Met hun dansprestatie scoren ze gemiddeld exact een 5.0. Aangezien de Philadelphia Eagles ook de Cowboys hebben verslagen, wint Pat Sr. zijn weddenschap. Pat zoekt stralend van geluk Nikki op, om met haar te praten. Tiffany ziet hem in Nikki’s oor fluisteren, en rent over haar toeren weg, de straat op. Pat rent achter haar aan. Hij bekent dat hij weet dat zij de brief van Nikki had geschreven, en eigenlijk al sinds hun eerste ontmoeting weet dat zij de vrouw is voor hem, maar dat dat omdat hij zo bezig was met het verleden maar langzaam bij hem doordrong, waarna Pat haar de liefde verklaart. Als Tiffany zich realiseert dat het klopt wat Pat zegt, valt ze hem gelukkig in de armen.
Pat Sr. opent een restaurant met het geld wat hij gewonnen heeft en Pat Jr. and Tiffany worden een stel, en beide dragen niet langer hun trouwringen.

De aandoenlijke, ontroerende en geestige film werd een doorslaand succes en wist vele filmprijzen in de wacht te slepen en kreeg maar liefst acht Oscarnominaties, waaronder die voor beste film en beste regie. De productie was de eerste sinds Reds (1981) die in alle vier de acteercategorieën werd genomineerd, namelijk zowel voor beste mannelijke (Bradley Cooper) als vrouwelijke hoofdrol (Jennifer Lawrence) en voor zowel beste mannelijke (Robert De Niro) als vrouwelijke bijrol (Jacki Weaver). Er zitten veel momenten in de film waarop je gaat meeleven met de hoofdpersonen. Voordat de 85ste Academy Awards werden uitgereikt won Silver Linings Playbook al de meeste prijzen bij de Independent Spirit Awards: vier. Niet alleen werd Silver Linings Playbook tot de Beste Film uitgeroepen, regisseur David O. Russell kreeg ook de award voor de Beste Regisseur, Jennifer Lawrence die voor de Beste Actrice en David O. Russell kreeg ook een award voor het schrijven van het scenario van de film. Bij de 85ste Academy Awards wist Jennifer Lawrence de Oscar voor Beste Actrice in de wacht te slepen. Ze won daarnaast ook ondermeer een Golden Globe en een Screen Actors Guild Award voor haar hoofdrol als Tiffany Maxwell. Een rol die ze fenomenaal neerzet. Jennifer Lawrence acteert namelijk dat ze acteert dat ze gek is, en slaagt erin om als Tiffany tegelijkertijd boos, grappig, verleidelijk en gek te zijn. Het personage Tiffany lijkt zichzelf verloren te hebben, nadat haar man Tommy om het leven is gekomen toen hij iets voor haar ging halen. Maar eigenlijk weet ze heel goed wat er mis is met haar, en gedraagt ze zich gekker dan ze is. Tiffany is de aanjager in de film, je leeft echt met haar mee, en ze vormt meestal de basis voor de handelingen van Pat. Een krachtige rol die Jennifer Lawrence als gegoten zit, de Oscar is dan ook dubbel en dwars verdiend. Bradley Cooper in de rol van Pat is heel wat anders dan we over het algemeen van hem gewend zijn. Bradley Cooper laat met deze rol zien dat hij meer in zijn mars heeft dan een goed gelikte player spelen en zijn nominatie voor Beste Acteur was dan ook zeker niet onterecht. De chemie tussen Bradley Cooper en Jennifer Lawrence is op veel momenten te voelen en ze vormen een goed sympathiek en geloofwaardig koppel.

Het verhaal van Silver Linings Playbook is fictief, maar weet de realiteit perfect te raken. Vaak worden psychische stoornissen nogal over the top geacteerd en dat is in deze film gelukkig niet het geval. De kracht zit hem in het realistisch neerzetten van de gekkigheid en de geloofwaardigheid van de karakters. Dat de regisseur zelf een emotionele binding met het verhaal heeft (zijn zoon lijdt ook aan een bipolaire stoornis en heeft een dwangneurose) heeft daar vast en zeker in meegeholpen. David O. Russell heeft zelfs zijn zoon Matthew Russell een rol gegeven in de film als de irritante buurjongen Ricky D’Angelo die na elke emotionele crisis van Pat aan de deur staat met de vraag om hem te mogen interviewen over zijn ziekte. Rond het onderwerp psychiatrische stoornis ligt namelijk nogal een taboe en stigma. Maar het kan iedereen overkomen, het zou niet gek moeten zijn. Dat is precies wat David O. Russell lijkt te willen vertellen. De mensen in de omgeving van Pat lijken zich te schamen voor zijn mentale toestand, maar Pat en Tiffany hebben zelf ervaren hoe een dergelijke toestand je ineens kan overvallen en dat dit ook gewoon bij het leven kan horen. Zij doen er vrij luchtig over, voelen zich niet per se gek en proberen weer grip op hun leven te krijgen.
Daarnaast zijn de personages die niet bestempeld zijn met een psychiatrische stoornis ook niet altijd even normaal. De gekke trekken van Pat Jr. vertonen grote gelijkenis met de gekke trekken van Pat Sr. Al lijkt Pat Sr. niet helemaal door te hebben dat de appel niet zover van de boom valt. Een mooie manier om te laten zien hoe normaal gekke mensen zijn en hoe gek normale mensen en dat dit eigenlijk helemaal niet zover uit elkaar ligt. Waardoor de film meteen ook tot de verbeelding spreekt.
Silver Linings Playbook is een film met een sterke cast die het onderwerp en bijbehorend taboe prachtig weet te belichten en weet te zorgen voor bewustwording. Een van de sterkste scenes van de film is het moment waarop Jennifer Lawrence en Robert De Niro tegenover elkaar komen te staan en een hevige woordenwisseling met elkaar voeren. Dat het thema de persoonlijke levens van de crew raakt, is te merken aan de film. Dialogen en gedrag komen echt en oprecht over.

Blu-ray uitgave
De Blu-ray uitgave van Silver Linings Playbook door A-Film stelt niet teleur, het beeld is goed scherp en de kleuren pakken prima uit. Ook op de geluidskwaliteit en de muziek van Danny Elfman is weinig aan te merken.
De Blu-ray schijf bevat een kleine twee uur aan extra’s. De half uur durende extra ‘The Movie That Became A Movement’ biedt een brede en wat serieuzere blik op de mentale problemen waar de personages in de film aan lijden. Verder is er een half uur aan interessante verwijderde scenes, waaronder een alternatief einde. In de extra ‘Learn to Dance’ wordt er door So You Think You Can Dance choreografe Mandy Moore stilgestaan bij de dans die een belangrijke rol speelt in het drama.

Silver Linings Playbook is een aangename zonnestraal van regisseur David O. Russell tussen de veelal een stuk magerdere genrefilms die doorgaans verschijnen. Wederom blijkt dat David O. Russell het beste in zijn geweldige cast naar boven haalt, aangezien de hoodrolspelers voor deze aangrijpende en romantische film opvallend veel filmprijzen in de wacht wisten te slepen. De film is een goede combinatie tussen romantiek, drama en comedy. Het ene moment zit je met een brok in je keel en op het andere moment zit je met een glimlach te kijken. Vooral het einde van de film, waar de danscompetitie aan bod komt, ontroert. En dat alles maakt dit tot een Silver lining in de filmgeschiedenis.